Frå «Kvardagsfortellingar» av Janne Kristin Lid:

Brevet

Konvolutten var skjør, den hang berre så vidt saman nokre stader. Papiret var gulna etter alle åra som var gått. Tynnslite etter hender som hadde skrive orda, og hender som hadde tatt imot, og lese brevet.

Femte krigsvinter: Det var dei enkle oppgåvene og gledene i kvardagen det handla mest av, da 17-årige Målfrid skreiv til Johannes, krigsvinteren 1945. Illustrasjon til «Brevet» i «Kvardagsfortellingar» av Janne Kristin Lid.   Foto: Oddgeir Nossen

Reportasje
  • Frå «Kvardagsfortellingar» av Janne Kristin Lid

Akkurat denne ettermiddagen, på julaftan 2019, vart konvolutten opna ein gong til. Brevet vart lese på nytt etter nesten 75 år.

Eit overraskande tydleg poststempel viste februar 1945. Orda var skrivne medan det framleis var krig, av ei knapt 17 år gamal jente.

Brevet fortalde om dagleglivet, om sauer som vart klipte, om sykurs, oppvask og dagelege plikter.

Ei stemme frå fortida: Mormor si handskrift i 1945. Illustrasjon til «Brevet» i «Kvardagsfortellingar» av Janne Kristin Lid.   Foto: Oddgeir Nossen

Ei kunstferdig finskrift, med bokstavar lesaren i 2019 av og til hadde problem med å tyde. Bokstavar og ord vitna om ei tid der ungdomane vart tidleg vaksne, men innimellom kom der setningar med glede og lengt som berre kan finnast i ei fin ungdomstid.

To raude kubbelys brann på bordet, medan lesaren slukte brevet. Ho kika brått opp frå reisa i tid, og augene hennar kvilte på flammen.

I denne stunda syntes ho fortellingane vart så ekstra levande for henne. Det var som om ho kunne sjå skrivar og mottakar, unge og håpefulle. Med ansvar, byrder men også lengt.

Den 17 år gamle jenta og den unge mannen på 24 år. Han på båt, ventande på livsteikn frå kjærasten heime. Ho med full timeplan, men brukte ledige stunder på å skrive om smått og stort frå heimbygda.

Lesaren i 2019 syns det var ein skatt å få sjå desse orda. Og på denne måten bli betre kjent besteforeldre som ikkje lenger var meir.

Har du vore på fjella åleine nokon gong? Illustrasjon til «Brevet» i «Kvardagsfortellingar» av Janne Kristin Lid.   Foto: Geir Øye

Ho såg for seg dei to unge i 1945, og tenkte at mykje i dagleglivet var endra på 75 år. Men noko festa seg ekstra godt hos henne; at kjærleiken til naturen og lengt til den ein har nærast hjartet, det held seg gjennom tiåra.

Inn i julehøgtida tok ho med seg orda frå den knapt 17 år gamle jenta som seinare vart hennar mormor:

«Har du vore på fjella åleine nokon gong? Og veit du kor det følest? Jau, det er som om ein vert lyft mot noko større og betre. Og i dag kom der stikkande ein djup dragande lengt til deg.»

Kvardagsbetrakningar samla i ei ny bok:

Ord for ord kan grått bli til glitter

Små glimt av lykke og lærdom kan kome snikande i kvardagen, og då skriv Janne Kristin Lid dei ned.


Har du lyst til å lese fleire forteljingar? Her er ei til av Janne Kristin Lid:

Frå «Kvardagsfortellingar» av Janne Kristin Lid:

Ei adventsfortelling

Første desember kom ikkje med fint ver dette året. Regn og ruskever, og mørke morgontimar.